Bu yazımızda Sağlık turizmi anlatılmakta, Türkiye’de sağlık turizmi tanıtılmakta ve uluslararası sağlık turizmi aracı kuruluş ve uluslararası sağlık turizmi sağlık tesisi izin ve sertifika süreci özetlenmektedir. Uluslararası sağlık turizmi ve turistin sağlığı hakkında yönetmelik çerçevesinde nasıl sertifika alınabileceği anlatılmaktadır (Medical tourism and certification procedure of international health tourism facilities and agencies in Turkey).
Sağlık turizmi veya diğer adı ile medikal turizm; kısaca bireylerin hem koruyucu hem tedavi edici hem rehabilite edici hem de sağlığı geliştirici hizmetleri almak amacı ile yaşadıkları ülke dışında bir ülkeye ziyaretleridir. Sağlık turizmi, uluslararası sağlık amaçlı hareketlilik potansiyelini kullanarak sağlık kuruluşlarının büyümesine imkan veren bir sektördür.
Sağlık Turizmi Çeşitleri
Sağlık turizmi;
Termal Sağlık Turizmi
Medikal Turizm
Yaşlı Turizmi (3rd Age Tourism, 3. Yaş Turizmi)
Engelli Turizmi
kavramlarını barındırmaktadır.
Ayrıca uluslararası hasta sınıflaması Sağlık Bakanlığı tarafından aşağıdaki şekilde yapılmıştır;
İkamet ettiği yerden başka bir yere sağlık kazanmak amacıyla seyahat eden kişilere “Medikal Turist”,
Tatilleri esnasında acil veya plansız sağlık hizmeti almak zorunda kalan turistlere “Turistin Sağlığı Kapsamında Hizmet Alan Hasta”
Sağlık Bakanlığının da bazı ülkelerle sağlıkla ilgili birçok alanda yapmış olduğu ikili anlaşmalar kapsamında Türkiye’ye gelen kişilere “Sağlık Alanında İkili Anlaşmalı Ülkelerden Gelen Hasta”,
Sosyal güvenlik kuruluşları arası anlaşma kapsamında birbirlerinin sağlık hizmetleri olanaklarından yararlanma amacıyla Türkiye’ye gelen kişilere “Sosyal Güvenlik Kurumuyla Anlaşmalı Ülkelerden Gelen Hasta” denilmektedir.
A. Türkiye’de Sağlık Turizmi
Türkiye’de Sağlık Bakanlığı’na bağlı olarak Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Sağlık Turizmi Daire Başkanlığı kurulmuştur. Sağlık Bakanlığınca;
Yetkili Kamu Üniversitesi Hastaneleri
Yetkili Vakıf Üniversitesi Hastaneleri
Yetkili Aracı Kuruluşlar
Yetkili Özel Sağlık Tesisleri
Yetkili Kamu Sağlık Tesisleri
ilan edilmektedir. Toplam 937 adet tesis ve aracı kuruluş halihazırda yetkilendirilmiştir.
25.02.2020 tarihi itibari ile uluslararası sağlık turizmi yetki belgesi almaya hak kazanmış olan sağlık tesisleri ve aracı kuruluşları sayıları aşağıdaki tablodadır:
Türkiye’de 42 adet JCI ile akredite olmuş uluslararası standartlarda akredite olmuş sağlık kuruluşu mevcuttur. Başta İstanbul ve Ankara olmak üzere özel, kamu ve üniversite hastaneleri dünyadaki en yüksek teknoloji ile donatılmıştır. Türkiye de birçok hastane de onkolojik tedaviler, kardiyovoskiler cerrahi, ortopedi, beyin cerrahisi, çocuk cerrahisi, estetik cerrahisi, göz ve dişte ileri teknolojili sağlık hizmetleri verilmektedir. Yine bu hastanelerde Cyberknife, robotik cerrahi, MR, hizmetleri, kemik iliği, organ transplantasyon. yapılabilmektedir. Sağlık bakanlığı sağlık turizmi dairesi başkanlığı bünyesinde 7/24 saat Arapça, İngilizce, Almanca ve Rusça dilinde Acil durumlarda 112, şikayet durumlarında 184 nolu hatlardan ve hastanelerde uluslararası hastalara tercümanlık hizmetleri mevcuttur. Tüm doktorlar mesleki zorunluluk sigortası yaptırmak zorunda olup herhangi bir tıbbi hata veya malpraktis durumunda hastaya sigorta tarafından tazminat ödenebilmektedir.
Tüm hastaneler ulusal akreditasyon kriterlerine göre hizmet vermekte olup yılda 2 kez denetlenmektedir. Sağlık turizmi ile ilgili tüm işlemler ve koordinasyon kanun gereği Sağlık Bakanlığı sorumluluğundadır. Türkiye’de yaşayan 84 milyon insanın tamamı zorunlu sağlık sigortası olup hem özel hastaneden hem de kamu ve üniversite hastanelerinizden sağlık hizmeti alabilmektedir.
Özellikle bazı hastaneler uzun yıllardır hizmet veren hastaneler olup binlerce ameliyat yapmış çok birikimli ve tecrübeli sağlık kuruluşlardır. Özel ve kamu hastaneleri teknolojik donanım ve fiziki şartlarıyla uluslararası teknik şartları ve kalifikasyonu taşıyan bir yapıdadır. Ayrıca Türkiye termal turizm olarak kaynak açısından dünyada yedinci Avrupa da birinci sıradadır. Bu alanda donanımlı ve köklü termal oteller bulunmaktadır.
Sağlık Turizmi Sertifika Programı - Sağlık Turizmi Yetki Belgesi Nasıl Alınır?
Sağlık Turizmi Yetki Belgesi Sağlık Bakanlığı Sağlık Turizmi Daire Başkanlığı tarafından;
Sağlık Turizmi ile iştigal eden turizm acentaları olan aracı kuruluşlar ile
Kamu özel ve üniversite hastaneleri, Tıp Merkezi, Muayenehane, klinik, tüp bebek merkezi, fizik tedavi merkezi, ağız ve diş sağlığı merkezleri, diş klinikleri vb. sağlık kuruluşlarına
verilmektedir.
Acenta sağlık turizmi yetki belgesi ve hastane tıp merkezi klinik ve muayenehane sağlık turizmi yetki belgesi süreçleri aşağıda özetlenmiştir. Sağlık Turizmi Yönetmeliği çerçevesindeki şartlara yer verilmiştir.
1. Sağlık Tesisi ve Kuruluşları - Hastane Kinik Muayenehane - Uluslararası Sağlık Turizmi Yetki Belgesi
Uluslararası sağlık kuruluşu sertifikası için 2 adet şart bulunmaktadır.
Sağlık Kuruluşu izinlerinin alınması
Uluslararası sağlık turizmi sağlık tesisi belgesinin /izninin alınması
gerekmektedir.
Uluslararası sağlık turizmi sağlık tesisi belgesi alabilmek için Uluslararası sağlık turizmi sağlık tesisi yetkinlik kriterlerinin karşılanması gerekmektedir. Sağlık Turizmi Yetki Belgesi için gerekli belgeler aşağıda sıralanmıştır.
i. Uluslararası sağlık turizmi sağlık tesisi yetkinlik kriterleri
Yabancı Hasta Takip Sistemi kullanılması gerekmektedir.
Hastaların bilgilendirilmesi için sistem ve altyapı kurulması gerekliliği bulunmaktadır.
Uluslararası sağlık turizmi birimi oluşturulmalıdır.
Uluslararası Sağlık Turizmi Birimi
Birimde 2 kişi olması gerekmektedir. Bir kişi doktor, diğer kişi ise yabancı dil bilen herhangi bir çalışan olabilmektedir.
a. Doktorun şartları Uluslararası sağlık turizmi biriminde bir tabip/uzman tabip uluslararası sağlık turizmi birimi sorumlusu olarak görevlendirilir. Uluslararası sağlık turisti potansiyeline göre, uluslararası sağlık turizmi birimi sorumlu yardımcısı olarak bir sağlık meslek mensubu görevlendirilebilir. Kısaca herhangi bir yabancı dil bilen (belge lazım) kamuda 2 yıl veya özelde 5 yıl çalışmış doktor olması gerekmektedir. Uluslararası sağlık turizmi sorumlusu ve uluslararası sağlık turizmi birimi sorumlu yardımcısı olarak görevlendirileceklerin aşağıdaki nitelikleri taşıması şarttır: a) Türkiye’de sanatını yapmaya mezun olmak. b) Bu maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen yeterlilikte yabancı dil bilgisine sahip olmak. c) Türkiye’de iki yılı kamu ya da özel sağlık kuruluşlarında olmak üzere, en az beş yıl meslek icrası yaptığını gösteren belge veya belgelere sahip olmak.
b. Diğer çalışan (Tercüman) (3) Uluslararası sağlık turizmi biriminde, sorumlu dâhil yabancı dil bilen en az 2 personel istihdam edilir. Yabancı dilin birisinin İngilizce olması zorunludur. (4) Yabancı dil yeterliliği için aşağıdaki belgelerden en az birine sahip olmak gerekir. (herhangi biri) a) İngilizce veya hizmet sunulacak uluslararası sağlık turisti dilinden Yükseköğretim Kurulu tarafından yapılan ya da yaptırılan sınavda veya Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı tarafından yapılan Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavında yüz üzerinden en az altmış beş puan almış olmak ya da ÖSYM tarafından bu puana denk kabul edilen uluslararası geçerliliği bulunan bir belgeye sahip olmak. b) İngilizceden veya hizmet sunulacak uluslararası sağlık turistinin dilinden Avrupa Dil Portfolyosunda yer alan B2 dil düzeyini gösterir belgeye sahip olma c) Çifte vatandaşlık kimliği olanların Türkçe dilinden Avrupa Dil Portfolyosunda yer alan B2 dil düzeyini gösterir belgeye sahip olması. ç) Lisans düzeyinde mütercim ve tercümanlık bölümünden mezun olduğuna dair belgeye sahip olmak
Uluslararası sağlık turizmi sağlık tesisi yetkinlik kriterleri detaylı bir şekilde aşağıda yer almaktadır. 1. Sağlık tesisi, başvuru tarihinden / denetimden önce yapılan son sağlıkta kalite standartları değerlendirmesinden asgari 85 puan almış olmalıdır. (Sağlıkta kalite standartları ve kalite göstergeleri yayımlanmamış olan sağlık kuruluşları bu kriterden muaftır. Bu sağlık kuruluşları, ilgili standart seti ve rehberlerin yayımlandığı tarihten itibaren altı (6) ay içerisinde bu kriteri sağlamak zorundadır.) 2. Bu Yönetmeliğin 6 ıncı maddesindeki şartlan haiz uluslararası sağlık turizmi birimi oluşturulmuş olmalıdır. 3. Sağlık tesisinin, uluslararası sağlık turistinin, tedavi göreceği doktorun / doktorların mesleki geçmişi / geçmişleri hakkında sağlık tesisinin internet sitesinden bilgi alabileceği bir alt yapıya sahip olması gerekir. 4. Sağlık tesisi, uluslararası sağlık turistinin sağlık tesisine gelmeden önce, tedavi göreceği doktordan / doktorlardan hastalığıyla ilgili geniş bilgi alabileceği ve tedavi planını öğrenebileceği bir iletişim ve bilgi aktarım sistemine sahip olmalıdır. 5. Uluslararası sağlık turistinin ödemelerini sağlık tesisine ulaşmadan önce depozito olarak hastanenin hesabına yatırabileceği bir alt yapı olmalıdır. 6. Sağlık tesisi otomasyon sistemi üzerinde, uluslararası sağlık turizmi ve turistin sağlığı kapsamında sunulacak sağlık hizmetleri kapsamında yapılacak tüm işlemleri yabancı hasta modülü üzerinden yapmaları için gerekli alt yapı olmalıdır. 7. Sağlık tesisi, başvuru ile birlikte aşağıdaki hususları yerine getireceğini yazılı olarak taahhüt etmelidir, Bu taahhütlerin yerine getirilip getirilmediği, yapılacak olan tüm denetimlerde dikkate alınacaktır. a) Uluslararası sağlık turizmi ve turistin sağlığı kapsamında sunulacak sağlık hizmetleri çerçevesinde sunulan tüm faaliyetler hakkında bilgilendirmede bulunacak ve uluslararası sağlık turistinin dilinde oluşturulan onam formu uluslararası sağlık turisti ve sağlık hizmetini sunan doktor tarafından imzalanacaktır. b) Hastaların klinik ve laboratuvar bulguların, hastalığın teşhisi, seyri, yapılan incelemeler ile tedaviye ve tedavinin sonucuna ilişkin bilgiler, tedavi sonrası hastaya sağlık tesisi tarafından verilen epikriz, taburcu edildikten sonra hastanın yapması gerekenler, hastanın kendi dilinde hazırlanarak hastaya imza karşılığında teslim edilecektir.
2. Uluslararası Sağlık Turizmi Aracı Kuruluşu - Acenta Sağlık Turizmi Yetki Belgesi
Not: Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülen uluslararası sağlık turizmi aracı kuruluşları acentaları sağlık turizmi yetki belgesi yetkilendirilmesine yönelik iş ve işlemler 05.06.2021 tarihinden itibaren USHAŞ tarafından yürütülecektir. Başvurular USHAŞ web sitesi üzerinden alınacaktır.
Uluslararası sağlık turizmi aracı kuruluşu yetkinlik kriterleri aşağıda yer almaktadır: 1. 14/9/1972 tarihli ve 1618 sayılı Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği Kanunu uyarınca alınmış A Grubu seyahat acentası işletme belgesi sahibi olmak. 2. Uluslararası sağlık turizmi yetki belgesine sahip en az 3 sağlık tesisi ile protokol imzaladığını belgelemek. Bu protokol, aracı kuruluşun uluslararası sağlık turizmi yetki belgesini almasının ardından yürürlüğe girecektir. 3. Gelebilecek çağrılan cevaplamak amacıyla en az 2 dilde 7/24 hizmet verebilecek alt yapıya sahip olmak. (Yabancı dilin birisinin İngilizce olması zorunludur.) 4. Çağrılara bakacak personelin dışında, yabancı dil bilen en az 2 personel daha istihdam etmek. (Yabancı dilin birisinin İngilizce olması zorunludur.) 5. Yabancı dil yeterliliği için aşağıdaki belgelerden en az birine sahip olmak; a) İngilizce veya hizmet sunulacak uluslararası sağlık turistinin dilinden ÖSYM tarafından yapılan Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavında yüz üzerinden en az altmış beş puan almış olmak ya da ÖSYM tarafından bu puana denk kabul edilen uluslararası geçerliliği bulunan bir belgeye sahip olmak, b) İngilizceden veya hizmet sunulacak uluslararası sağlık turistinin dilinden Avrupa Dil Portfolyosu’nda yer alan B2 dil düzeyini gösterir belgeye sahip olmak. c) Çifte vatandaşlık kimliği olanların Türkçe dilinden Avrupa Dil Portfolyosu’nda yer alan B2 dil düzeyini gösterir belgeye sahip olması. d) Lisans düzeyinde Mütercim ve Tercümanlık bölümünden mezun olduğuna dair belgeye sahip olmak. 6. Aracı kuruluş, aşağıdaki hususları yerine getireceğini yazılı olarak taahhüt etmelidir. Bu taahhütlerin yerine getirilip getirilmediği, yapılacak olan tüm denetimlerde dikkate alınacaktır. a) Türkçe ve İngilizce zorunlu olmak üzere en az 3 dili destekleyen bir web sitesine sahip olmak, bu web sitesinde uluslararası sağlık turistinin bilgi almak isteyebileceği konularla ilgili gerekli açıklamaları bulundurmak, anlaşmalı olduğu sağlık tesislerini yayınlayarak bu sağlık tesisleri hakkında ayrıntılı bilgi sunmak. b) Uluslararası sağlık turistine, tüm seyahatini kapsayacak şekilde seyahat sigortası yaptırmak, c) Uluslararası sağlık turistinin almak istediği sağlık hizmetine uygun olan sağlık tesislerini, sağlık turistinin tıbbi bilgi ve / veya belgelerini önceden sağlık tesisine ileterek araştırmak, d) Uluslararası sağlık turistine, almak istediği sağlık hizmetini sunabilecek sağlık tesisleri hakkında ayrıntılı bilgi vermek. e) Uluslararası sağlık turistinin alacağı sağlık hizmeti ücreti ile ilgili sağlık tesisinden bilgi alarak uluslararası sağlık turistine yaklaşık hizmet bedeli ve ödeme şartları hakkında bilgi vermek. f) Uluslararası sağlık turistine ülkemizdeki seyahat, pasaport, şehir içi ulaşım. iletişim, konsolosluk işlemleri gibi konularda bilgi vermek. g) Uluslararası sağlık turisti ile beraberinde gelenlerin ülkemize gelişlerini, ülkemizde konaklamalarım ve ülkelerine dönüşlerini sağlamak h) Uluslararası sağlık turistini, hizmet alacağı uluslararası sağlık turizmi sağlık tesisine transfer etmek, tesisteki uluslararası sağlık turizmi birimi ile irtibata geçerek turisti bu birime teslim etmek, taburcu olduktan sonra tesisten almak. i) Faaliyetleri sırasında uluslararası sağlık turistine ait elde ettiği her türlü bilgi hususunda, 24/3/2016 tarihli ve 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanununa uygun bir şekilde hareket etmek. j) Faaliyetlerine ilişkin tüm evrakları, ilgili mevzuatında belirlenen sürelerle saklamak. k) Uluslararası sağlık turisti ve beraberinde gelenlere sunacağı hizmetler hakkında ayrıntılı bilgi vererek, bilgilendirilmiş onamını almak* (Bilgilendirme elektronik ortamda da yapılabilir.)
Sağlık Turizmi Teşvikleri ve Destekleri - Sağlık Turizmi Danışmanlığı
Sağlık Bakanlığı ve Ticaret Bakanlığı (daha önce Ekonomi Bakanlığı) tarafından sağlık turizmi destekleri ve teşvikleri sağlanmaktadır. Sağlık turizmi için özel olarak Sağlık Bakanlığı bünyesinde Sağlık Turizmi Daire Başkanlığı kurulmuştur.
Ticaret Bakanlığı tarafından, uluslararası hasta kabul eden/getiren Sağlık Kuruluşları ile Sağlık Turizmi Aracı Kuruluşlarımıza 7 milyon USD’ye kadar devlet desteği /teşvik verilmektedir.
Sağlık Turizmi Teşvikleri ve Teşvik Tutarları Tablosu
Sağlık Turizmi Yetki Belgesi Danışmanlık Hizmetlerimiz - Uluslararası Sağlık Turizmi Sertifikası Temini
Sağlık Turizmi Yetki Belgesi Danışmanlığı (sağlık turizmi nedir, sağlık turizmi çeşitleri, sağlık turizmi teşvikleri, sağlık turizmi yönetmeliği, ekonomi bakanlığı, ticaret bakanlığı, sağlık bakanlığı, sağlık turizmi teşvik danışmanlığı, sağlık turizmi teşvik başvuru, sağlık turizmi devlet teşvikleri vb. konularda), Plus Global Danışmanlık olarak İstanbul, Ankara, İzmir, Adana, Gaziantep, Kahramanmaraş, Bursa, Kocaeli, Sakarya, Kayseri, Denizli, Konya, Trabzon vb. bütün illerimizde uzman ekiplerimiz tarafından sürdürülmektedir.
